Glas in Lood
Glas in Lood kent een lange geschiedenis
In de periode dat vaklui nog niet in staat waren grote glasvlakken te maken, plakten ze kleinere stukken glas aan elkaar met loden strips. Die strips van lood bepaalden langzaam maar zeker de vorm van afbeeldingen, een ontwikkeling die begon in kerken. Later, toen het maken van grote glasplaten mogelijk was geworden, bleef glas in lood bestaan als decoratief element in het interieur in de huizen van de rijken en in die van de gegoede burgerij.
De geschiedenis van glas in lood is nauw verbonden met de katholieke kerken. Het is dan ook niet te verwonderen dat een groot aantal glas-in-lood glazeniers uit het begin van de 20e eeuw van katholieke huize waren. Zij hadden in hun jeugd tijdens misbezoek urenlang naar glas in lood zitten kijken.
In Den Haag zijn tal van prachtige glas in lood ramen te bewonderen. In winkels en kantoren in het centrum, in regeringsgebouwen en de wat chiquere wijken als het Statenkwartier en de Archipelbuurt. Maar ook wijken waar je het niet zou vermoeden kennen een rijkdom aan glas in lood, zoals het Regentesse- en het Valkenboskwartier. Glas in lood is niet beschermd, ook niet in wijken met beschermd stadsgezicht, zoals het Statenkwartier. Een verantwoord kunststofkozijn aanbrengen wordt lastig, maar prachtig Jugendstil glas in lood mag je probleemloos naar de stort brengen.
In de periode 1840-1900 groeide de bevolking van Den Haag explosief van 70.000 tot 200.000 inwoners. De uitbreidingswijken Regentesse- en het Valkenboskwartier, ontstaan tussen eind 19e en begin 20e eeuw, werden wijken voor de sociale middenklasse en hoger. Dat is anno 2023 nog steeds te zien: hoge deuren en ramen, speklagen, boogveldjes, balkons, serres, maskers, dakkapellen, torentjes en… glas in lood. De panden zijn bijna stuk voor stuk ‘herenhuizen’ en honderden bewoners zijn terecht trots op hun geëtst glas, gebrandschilderd glas en vooral op hun glas in lood.
Stijlvol en chique
Glas in lood beschermt het interieur tegen verkleuring en vooral: glas in lood bepaalt kleur en licht in een ruimte, maakt het huis stijlvol, chique. Heb je doorlopend glas in lood over de volle breedte van de gevel, dan val je helemaal in de prijzen.
Voetbal
Glas in lood gaat pakweg 80 tot 100 jaar mee en lang niet al het – oorspronkelijke - glas in lood is nog aanwezig. Bovendien: een voetbal ertegenaan en het is weg, bij het plaatsen van dubbel glas sneuvelt het vaak als eerste en reparatie is niet goedkoop.
Art Nouveau
De decoratieve mogelijkheden van glas in lood zijn ontelbaar. Niet alleen het soort glas, de dikte en de kleur kan variëren, maar ook de afbeeldingen zelf gaan van Art Nouveau-achtige bloemmotieven en strak Art Deco tot moderne versieringen. En niet te vergeten het schitterende Neogotiek glas in lood in de Agneskerk. En nu we het toch over kerken hebben: het grootste glas in loodraam in Den Haag bevindt zich in de Emmauskerk aan de Leyweg: aan beide zijden van de ovalen ruimte glas in lood van 40 meter lang en 8 meter hoog.
Wijkkrant Konkreet Nieuws
Eind 2023 maakte ik een 80 tal foto’s van glas in lood in de genoemde wijken. Met dank aan de bewoners. U kunt alle foto’s terugvinden op de website van KonkreetNieuws, de wijkkrant voor het Regentesse- en Valkenboskwartier, in het archief: december 2023.
Piet Vernimmen
Belangstelling wandel- of fietstochten door de wijken van Den Haag? Kijk kan ook naar Gotische torentjes..., Statenkwartier Indische Wandeling, Statenkwartier Verhalen en Anekdotes, Kunst in de stad, Besuyde den Houte, Kunst rond Cats, Kunst rond de 'Maria Hoeve', Uniek Den Haag Zuid-West.
Of stuur een mailtje naar
