Multatuli en zijn talenten
Tijdens de Indische wandeling door het Statenkwartier besteden collega Gerard Scholtes en ik altijd aandacht aan de talenten van de schrijver Eduard Douwes Dekker, ofwel Multatuli. Hij ‘woonde’, maar daarover straks meer, een tijdlang in het Statenkwartier, Adriaan Pauwstraat 44.
Dekker was van mening dat ie op zijn minst drie talenten had. Hij kon goed schrijven, hij kon goed met geld omgaan en goed met dames. Dat eerste talent staat buiten kijf. Als je het verhaal van Saidjah en Adinda, hoofdstuk 17 van de Max Havelaar, eenmaal hebt gelezen, blijft het je het hele leven bij. Of ie goed met geld kon omgaan, valt te betwijfelen. Zijn voortdurende zoektocht naar het meest efficiënte systeem om in casino’s kapitalen te winnen, is altijd zonder succes gebleken.
Over zijn omgang met dames en in het bijzonder die met Mimi Hamminck Schepel schreef Gaia van Bruggen ‘Verheven Ongemanierd - Mimi en Multatuli’. Een prachtboek dat in 2023 uitkwam bij uitgeverij BOOM. Niet alleen kan van Bruggen geweldig schrijven, ook het onderwerp is intrigerend. Mocht u het nog niet hebben, ik zou zeggen, ren naar de boekhandel.
Eduard Douwes Dekker had met eigen ogen gezien welk een rampspoed de Nederlandse aanwezigheid onder de inlandse bevolking teweegbracht. Hij vat het plan op om ‘de Nederlanders’ eruit te gooien en zelf als keizer van Insulinde orde op zaken te stellen. Een soort koloniale versie van Napoleon heeft hij voor ogen. … Maar dat kan hij niet alleen. Een ‘Legioen der kinderen van Insulinde’ moet hem bijstaan: als muze of als financier. En die kinderen van het legioen zijn dan vooral jonge intelligente meisjes…
Mimi leest de Minnebrieven van Multatuli en daarmee begint eigenlijk de ellende. Ze zoekt schriftelijk contact met Dekker en start een briefwisseling. Haar vader, die de verhalen over Dekker kent, is daar allesbehalve gelukkig mee. Als hij hoort dat de getrouwde Dekker bij vrienden een nacht met een andere dame heeft doorgebracht is de maat vol en verbiedt hij verdere omgang. Maar noch dochterlief, noch Dekker laten zich uit het veld slaan. Dekker stuurt zelfs zijn vrouw Tine naar Pa Hammnick Schepel om hem ervan te overtuigen dat hun verhouding enkel epistolair is. Dat doet ze overigens tegen beter weten in.
De overtuigingskracht van Dekker is groot en Mimi ontvangt een enorm aantal hartstochtelijke liefdesbrieven. “Je bent verheven ongemanierd”, zo schrijft hij haar. Mimi schrijft dat ze ook deel wil uitmaken van zijn legioen. En Dekker beschouwt dat legioen als meisjes met wie hij kan praten en vrijen zonder zich te vervelen. Als Mimi hem in Amsterdam privé bezoekt is dat het einde van hun platonische verhouding. Na verloop van tijd trekken ze samen op en even later is er sprake van een . menage a trois. Het ene na het andere lid van het legioen raakt overigens zwanger…
Het wordt voor Mimi een leven van armoede. Dekker probeert de kost bij elkaar te scharrelen door lezingen te geven, door zijn geluk te beproeven in Europese speelbanken, door portretten van hem te verkopen, door geld te lenen van wie dan ook en door een correspondentschap van zijn zelfverzonnen krant ‘De Mainzer Beobachter’. Maar het blijft haar leven lang armoede ten top. En dan is er natuurlijk ook nog zijn wettige echtgenote Tine en hun kinderen, die Mimi haten.
Als Dekker in februari 1887 overlijdt wordt hij- als eerste Nederlander- gecremeerd. Zijn urn komt later op de schoorsteen te staan aan de Adriaan Pauwstraat 44 waar Mimi dan samen met Toos Everts rond 1908 woont .Later verhuizen ze naar de Archimedesstraat met een korte tussenstop aan het Stadhoudersplein 111. Mimi Hamminck Schepel besteedt na het overlijden van ‘Dek’ vrijwel al haar tijd aan het uitgeven en verzorgen van het werk van haar geliefde. Pas in 1930 overlijdt ze.
Piet Vernimmen
Belangstelling voor wandel- of fietstochten over literatuur in Den Haag? Kijk kan ook naar de fiets- en wandeltochten Naar Ot en Sien, Ik ben Brahman, Je tikt ertegen en het zingt, Statenkwartier, Anekdoten en verhalen.
Of stuur een mailtje naar
